isgtecrubeleri.com/dokumanlar/resimler/mobilreklam.png
Reklam
İŞ GÜVENLİĞİ TECRÜBELERİ

El Aletleriyle Güvenli Çalışma

El Aletleriyle Güvenli Çalışma
  1. KAZALARIN NEDENLERİ:

Aletlerle ilgili genel olarak en çok karşılaşılan iş kazası sebepleri söyle sıralanabilir:

  • İş için yanlış aleti kullanma
  • Kötü durumda olan aletleri kullanma
  • Aletlerin kullanılması sırasında gerekli dikkatin gösterilmemesi
  • Aletlerin taşınması ve depolanması sırasında yanlış yol seçme
  • İşçinin uygun kullanılması konusunda gerekli eğitimi almadan aleti kullanması
  • İşçinin aleti kullanması konusunda yetkilendirilmeden, izin verilmeden kullanması
  • Keskin ağzı veya sivri ucu koruyucu içine alınmadan aletlerin taşınması ve depolanması
  • Aleti kullanırken doğru kişisel koruyucu donanımı işçinin kullanmaması

 

El aleti kullanılmadan önce iyice kontrol edilmeli, çatlak saplı, aşınmış, kırık, güvenli olmayan, sapı gevşemiş el aletleri kullanılmamalıdır.

  • El aletleri yapılacak işe uygun seçilmelidir.
  • El aletlerini kullanırken kendinize ve başkalarına zarar verebilecek davranışlardan kaçınılmalıdır.
  • Sivri uçlu ya da keskin kenarlı el aletlerini cepte taşınmamalıdır.
  • El aletleri ile çalışma yapılacak alan kuru, düzgün olmalı; kaygan, engebeli olmamalıdır.
  • Teknik ömrünü tamamlamış el aletleri kullanılmamalıdır.
  • Körelmiş bıçak, zımba ve matkap uçları kullanılmamalıdır.
  • El aletleri kullanılmadığından takım çantaları içerisinde ya da uygun stantlarda bulundurulmalıdır.
  • Üzerine vurulmak suretiyle çalışılan zımbalar, murçlar, çivilerin başları zaman zaman tıraşlanarak çapak fırlamalarının önüne geçilmelidir.
  • Kullanılan el aletine uygun olarak mutlaka kişisel koruyucu kullanılmalıdır.

 

  1. EL ALETLERİ
    • TORNAVİDA:

Vidaları açmaya ve sıkmaya yarayan alettir. Düz ve yıldız uçlu tornavidalar en çok kullanılan tornavida çeşitleridir. Elektrikte daha çok 2,5 – 3 mm düz uçlu klemens tornavidaları kullanılır. Tornavidalar vidaların sökülmesinde ve sıkıştırılmasında kullanılır. Tornavidaların uçları çelikten yapılmış olup sap kısımları ve hatta gövdelerinin bir kısmı yalıtılmıştır. El giremeyen yerlere vida takılmasında kullanılan özel tornavidaların uç kısımlarına vida tutma düzenekleri ilave edilmiştir. Tornavida avuç içindeki parçaları sökmek amacıyla kullanılmamalıdır. Tornavidanın ucu kayarak avuç içine saplanabilir. Bu yüzden yerde veya masa üstünde çalışılmalıdır. Bozuk uçlu tornavidalar kullanılmamalıdır. Bunlar vida başlarını bozarak vidaları sökülemez hale getirebilir. Ayrıca aşağıdaki tornavidaların dışında özel amaçlar için imal edilmiş çok çeşitli tornavidalarda bulunmaktadır. Vida başlarının şekillerine, kalınlıklarına göre çeşitli tip ve boylarda tornavidalar bulunur.

  • Tornavida çeşitleri:
    • Düz uçlu tornavida (düz başlı vidalar için kullanılır.)
    • Yıldız uçlu tornavida (yıldız başlı vidalar için kullanılır.)
    • Saatçi tornavidası takımı
    • Çok uçlu tornavida
    • Şarjlı tornavidalar

Düz Uçlu Tornavidalar

Bu alet düz başlı vidaların sıkılmasında ve sökülmesinde kullanılır. Dar ve geniş uçlu çeşitleri olduğundan her vida için uygun tornavida kullanılmalıdır. Tornavidanın ucunu vida başındaki kanala tam oturtulmalı ve kaydırmadan kullanılmalıdır. Bunun için tornavidanın ucu bozulmuş ise düzeltilmelidir. Aksi takdirde vidanın kanalı bozulup, vida sökülemez hale gelir.

 Yıldız Uçlu Tornavidalar

Yıldız başlı diye adlandırılan vidalar için kullanılır. Bunlarında küçük ve büyük uçluları olduğundan her vida için uygun tornavida kullanılmalıdır.

 

Tork Tornavidalar

Uç yapısı yıldız ve düz başlı tornavidalardan farklı olan bu tornavidalar özel vidalar için kullanılırlar. Özellikleri uç yapısının farklı oluşundan kaynaklanmaktadır 4-6-8’gen köşeli olan vidaları açmak için kullanılır.

Saatçi Tornavidaları

Bilgisayar, radyo-kasetçalar, VCD ve oyuncaklar ile saat gibi eşyaların tamir ve bakımında kullanılır. Bu takımın içinde de çeşitli uçlar olduğundan uygun vida için uygun uçlu tornavida kullanılmalıdır.

Çok Uçlu Tornavidalar

Yukarıdaki tornavida çeşitleriyle birlikte çok çeşitli amaçlar için imal edilmiş uçları değişebilen tornavidalar da bulunmaktadır. Bunun için uygun uçlar uygun vida ve işlerde kullanılmalıdır.

 

Şarjlı Tornavida

Otomatik sıkma ve açma işlemi yapan özel tornavida çeşididir. Uçları değiştirilebilir yapıdadır. Yıldız, düz, tork ve diğer ağız yapısında uçlar takılıp kullanılmaktadır. Görüntüsü matkaplara benzemektedir ve şarjlı pillerle çalışmaktadır. Mandreni olanlara matkap ucu takılarak şarjlı matkap olarak kullanılabilir

Arasındaki iletken hattı sağlayan genellikle kalay ve kurşun karışımından oluşan malzemedir.

TORNAVİDA KULLANIMI İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

  1. Vida başına uygun tornavida seçilmelidir.
  2. Tornavida sapına çekiçle vurulmamalıdır.
  3. Tornavida saplarının pürüzlenmemesine dikkat edilmelidir.
  4. Vidalanacak parça elle tutulmamalıdır. Tornavida kayarak yaralanmalara sebep olabilir.
  5. Tornavida bir keski ucu gibi bilinmemelidir.

ANAHTAR İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

 

  1. Ağzı bozuk anahtarlar kullanılmamalıdır.
  2. Yapılacak işe uygun anahtarlar (açık, yıldız, alyan) seçilmelidir.
  3. Mümkün olduğunca her yerde ayarlanabilen veya kurbağacık tipi anahtarlarkullanılmalıdır.
  4. Eğer anahtar çapaklanırsa elleri kesmemesi için çapaklar taşlanmalıdır.
  5. Genel olarak bir anahtarı kendine doğru çekmek zıt yönde itmekten daha emindir. Buna dikkat edilmelidir.
  6. Anahtarları döndürürken parmak eklemlerinin her hangi bir yere çarpmamasına dikkat edilmelidir.

ÇEKİÇ İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

 

  1. Aşınmış ve aşınmış çekiçler kullanılmamalıdır.
  2. Gerçek ve çatlak saplı çekiçler kullanılmamalıdır.

KESKİ İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

  1. Çekiç ve keski kullanılırken keskinin başında çapak bırakılmamalı, gerekirsebunlar taşlanarak giderilmelidir.
  2. Küçük parçaların sıçrayabileceği yerlerde tel kafes veya gözlük kullanılmalıdır.
  3. Keski ve çekiç sıkıca tutulmalı, keski başıyla çekicin yüzü temiz ve yağsız bulundurulmalıdır.

EĞE İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

  1. Daima saplı eğeler kullanılmalıdır.
  2. Tornada eğeleme yaparken, sol elden yararlanma öğrenilmelidir.
  3. Eğe ve eli aynanın çenelerinden ve fırdöndüden uzak tutmalıdır.
  4. Eğe kaldıraç kolu olarak kullanılmamalıdır.
  5. Eğe her zaman sağlam ve sıkıca tutulmalıdır.
  6. Eğe talaşları üflenilmemelidir, başkalarının veya kendinin gözüne gidebilir.

KOL TESTERESİ İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

  1. Kesilecek parçaya uygun testere kullanılmalıdır.
  2. Testere ağzının uygun takılıp takılmadığı kontrol edilmelidir.
  3. Testere parça içinde kırıldığı zaman, elin parçaya ve testereye çarpmaması içintestere üzerindeki baskı kaldırılmalıdır.
  4. İş parçası mengeneye emniyetli ve sıkıca bağlanmalı ve kontrol edilmeli ve bundan emin olunmalıdır.
  5. Zorlayarak malzeme kesilmemelidir.

KILAVUZ VE PAFTA İÇİN İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI

  1. İş parçasının mengeneye sağlam bağlandığından emin olmalıdır.
  2. Uygun ölçüde kılavuz ve pafta kolu kullanılmalıdır.
  3. Kırık uçlu kılavuzların elleri kesmesinden korunmalıdır.
  4. İş parçası üzerinde kalan kırık kılavuz parçasını nokta ve çekiç kullanarak  çıkartırken gözlük takılmalı, ayrıca etrafta çalışanlara dikkat edilmelidir. Eğer paftayla uzun bir diş açılacaksa ellerin ve kolların açılan dişlere çarpmamasına dikkat edilmelidir.
  1. ALETLER
    • Pense

İletkenleri, küçük parçaları tutmaya, çekmeye, sıkıştırmaya ve bükerek şekil vermeye yarayan bir alet olan pensenin sap kısımları izole edilmiştir. Elektrikçilerin kullandığı penseler daha kuvvetli olup metal kısma yakın olan bölgeye elin temas etmemesi için kaymayı önleyici çıkıntılar yapılmıştır. Elektronikçilerin kullandıkları ise daha küçük yapıda bazıları kolay açılması için yaylıdır ve sap kısmında çıkıntı yoktur. Bazılarında ise ağız ve sap kısmına ilaveler yapılarak iletken ve sac kesme gibi işler için de kullanılabilmektedir. Ayrıca ayarlı pense, papağan pense, düz ve eğri segman penseleri ile kerpeten de değişik amaçlar için imal edilmiş pense gurubunda sayılan aletlerdir. Ancak bu aletleri kullanırken elinizi veya parmaklarınızı kıstırmamak için dikkatli olmanız gerekmektedir.

  • Yan keski

İletkenleri kesmek amacıyla kullanılan bu aletin de elektrikçiler ve elektronikçilerin kullanabileceği şekil de yapılmış olanları vardır. Bunun yanında daha kalın kabloları kesmek için kablo makasları kullanılabilir.

  • Kargaburnu

Penseye göre ağız kısmı daha ince ve uzun olması nedeni ile pensenin sığamayacağı yerlerdeki parçaların tutulması ve daha küçük ölçüdeki bükme, kıvırma ve şekillendirme işlerinde kullanılır. Düz ve eğri ağızlı olmak üzere çeşitleri vardır.

  • Kablo Soyma Pensi

Bu alet ile 6 mm² ye kadar olan iletkenlerin izole dediğimiz kabuk kısımlarını içindeki iletken kısma zarar vermeden soyabiliriz. Gerekli ayarı yaptıktan sonra iletkenin ucunu sıktığımızda sadece iletkenin üstündeki yalıtkan kısım kesilir. Pensi açmadan çektiğimizde kesilen kısım çıkartılarak kablonun ucu açılmış olur. Bunun yanında kablo sıyırma pensi, kablo ucu ve kablo pabucu sıkma pensi farklı amaçlar için imal edilmişlerdir. Ayrıca daha kalın kabloları soymak amacı ile yapılmış kablo dış kılıf soyma bıçağı da vardır.

  • Keskiler

Çok çeşitli amaçlar için yapılmış olan keskilerin ağızların açılış şekline göre adları da değişmektedir. Bunlardan bazılarının resimlerini aşağıda göreceksiniz.

  • Cımbız

Kargaburnun tutamayacağı kadar küçük ve kargaburnun zarar verebileceği kadar hassas malzemeleri tutmaya ve çekmeye yarayan bu aleti eline batan küçük tel parçalarını çıkartmak için kullanabileceğin gibi elektronik devrelerdeki malzemeleri sökerken ya da montajını yaparken kullanabilirsin. Aynı zamanda hem elin yanmamış olur hem de yer dar olduğu için daha rahat çalışma yapabilirsin.

  • Nokta

Bir işaretleme aracıdır. Ayrıca matkapla delik delerken matkap ucunun kaymaması için matkap ucuna yuva açmak için kullanabilirsiniz.

  • Çizecek (Bız)

Bu aleti üzerinde çalışma yapılacak metallerde markalama ve işaretleme amacıyla kullanabilirsiniz. Çizgilerin daha anlaşılır olması için çizim yapılacak yüzeye bakır sülfat eriyiği sürerek yüzeyi renklendirebilirsiniz. Çizeceğin benzeri olan bız, biraz daha kalın malzemeden yapılmış olup tornavida gibi sapı vardır. Bu özelliğinden dolayı yumuşak malzemeleri el ile delmek ve ağaç üzerine tutturulacak vidalar için vida yuvası açmak amacıyla kullanabilirsiniz. Böylelikle vidayı tahtaya daha rahat tutturabilirsiniz.

  • Çekiçler

Ağırlıkları 100 ila 1500 gram arasında değişir. Kullanım amacına göre çeşitli malzemelerden ve değişik şekillerde yapılır. (Lastik, plastik, pirinç, kurşun, demir vs.)

Çekicin sapı yerinde oynamamalıdır. Çalışma sırasında fırlamasını önlemek için sapının uç kısmına kama çakılmalı veya kafa yandan delinerek sapa vidalanmalıdır. Sap kısmında ele zarar verebilecek çatlak ve çıkıntılar bulunmamalıdır. Daha ağır işçilikler için balyoz adı verilen aletler kullanılır.

  • Lastik Çekiç: Bobinajcılıkta izoleli iletkenlerin zedelenmeden şekillendirilmesi, araba kaportalarındaki küçük darbelerin boyaya zarar vermeden düzeltilmesinde kullanılabilir.
  • Plastik Çekiç: Genellikle dökümden yapılmış motor kapaklarını ve pervaneleri yerleştirmek ve trafo saclarının düzeltilmesi gibi işlerde kullanılabilir. Plastik çekiçlerin bulunmadığı hallerde bazı ustalar ağaç takozlar kullanarak metal çekiçlerin zararlarını önlemektedir.
  • Kurşun ve pirinç çekiçler: düzeltme ve sıkıştırma işlemlerinde kurşun ve prinç çekiçler kullanılır.
  • Demir ve çelikten yapılmış çekiçler: çivi çakma, kalın metallerin düzeltilmesinde ve keski, murç gibi aletlerle yapılacak tamirat çalışmalarında kullanılır.
  • Eğeler

Üzerindeki dişler yardımı ile talaş kaldırılarak metallerin yüzeylerinin düzeltilmesi çapaklarının alınması ve istenen biçim ve ölçüye getirilmesi gibi çeşitli tesviye işlemlerinde kullanılır. Özellikle bakır alüminyum gibi yumuşak metallerin eğelenmesi sırasında dişleri sık sık dolduğundan tel fırçalar ile temizlenmeleri gerekir.

  • Eğe Çeşitleri

Eğelere şeritlerine göre isim verilmiştir.

Yassı (lama)

Kare

Yuvarlak

Balıksırtı (yarım yuvarlak)

Bıçak

Kılıç

Üçgen

Bunların yanında kendinden saplı saatçi eğeleri ve özel eğeler de imal edilmiştir.

8.6. Testereler

Aynı anda tabakalar halinde talaş kaldırarak kesme işlemi yapan aletlerdir. PVC boruları kalın kesitli bakır kabloları, metal ve plastik maddeler ile ağaçtan yapılmış malzemelerin kesilmesi işlemlerinde kullanılır. Testere lamaları, bir inç uzunluğundaki mesafede bulunan diş sayısına göre ince, orta ve kaba olarak imal edilir. Testerelerin kesmesinin kolay olması ileride sıkışmaması için dişlerine çeşitli çaprazlar verilir. Kullanılış Yeri ve amacına göre çeşitleri bulunmaktadır.

Demir testeresi

Kollu testere

Hidrolik testere makinesi

Daire testere makinesi

Ağaç testeresi

Pala

Kolastar

Tilkikuyruğu

Kıl testeresi

Oyma testeresi

El testeresi

  • Makaslar

Levha şeklindeki (sac, kâğıt, pres bant, kablo) malzemeleri keserek şekillendirmeye yarayan aletlerdir.

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ