Yüzer ve Kuru Havuz Sistemleri ve Gemilerin Havuzlanması
Tersanede ilk işe başladığım zaman eve geldim ve çocuklara çalıştığım yerde bir havuz olduğunu ve gemileri havuzladığını anlattım. Çocuklarım çok sevindiler “yaşasın babam havuzda çalışmaya başladı artık istediğimiz zaman havuza gideceğiz” diye düşünüşler . sonra olayı anlatınca çok üzülmüşlerdi.
Bilal BAŞKONUŞ
20.02.2019
Gemi havuzlama nedir? Havuz ve havuzlama hakkında genel bilgilerin verildiği yazımız. Havuz çeşitleri ve gemi havuzlama işlemi nasıl yapılır?
Gemi suda bulundukça teknenin su içindeki bölümü üzerinde bir iş yapılamaz. Şimdiye kadar suyun altında hiç bozulmıyan, koruyucu tabaka olarak kullanılacak bir madde de bulunmamıştır. Zehirli boyaların etkisi yavaş yavaş azalır, boyayla korunan yüzeylere deniz hayvanları ve bitkiler yapışır. Geminin su altı kesimlerinin temizlenmesi, onarılması için tek yol, tekneyi belli zamanlarda sudan çıkarıp onarmak, yeniden koruyucu maddeyle kaplamaktır. Buna «geminin havuzlanması» denir.
Yüzer Havuz
Bir gemiyi havuzlamanın çeşitli yolları vardır. En ilkel yol gelgitlerden yararlanarak gemiyi kumsala çekmek, tekneyi temizlemektir. Bu ancak çok küçük gemiler için olabilir. Büyük gemilerin havuzlanması için raylı gemi. kızakları, yüzer havuzlar, sabit havuzlar kullanılır.
Havuz Çeşitleri
Raylı Kızak. — Raylı gemi kızaklarına orta büyüklükte bir gemi, bir beşiğin üzerine oturtularak çekilir. Beşik ray üzerinde iler-liyen tekerlekler üzerindedir.
Yüzer Havuz. — Yüzer havuzlar dikdörtgen biçiminde, baştan, kıçtan açık, iki duvarlı birkaç bölümden meydana gelir. Geminin büyüklüğüne göre bu bölümlerden birkaçı bir araya getirilerek havuz hazırlanır. Havuzu geminin girmesini sağlıyacak kadar derine batırmak için sarnıçlara su basılır. Sonra sarnıçlar boşaltılarak havuz su yüzüne çıkartılır. Yüzer havuzların en kullanışlı yönlerinden biri de, bunların istenilen yerlere çekilebilmesidir. Baş tarafları gemi başı gibidir ve dümen donanımları vardır. Yedekte çekmeyi kolaylaştırmak için büyük yüzer havuzlara da gemi başı gibi bir bölüm yapılabilir. Yüzer havuzların çoğunda bölümlerin çalıştırılması kendi donanımlariyle yapılır. Bunların sarnıçları boşaltmak için kendi tulumbalarr, kendi makineleri, atelyeleri ve mürettebat için dinlenme yerleri vardır.
Sabit Havuz. — Birçok tersanelerde sabit havuzlar vardır. Genel olarak, betonarme duvarlarla tabandan ibarettir. Gemiler denizden havuzun içine alınır, sonra suların dışarı basılmasiyle takozlar üzerine oturtulur.
Sabit havuz
Gemi Nasıl Havuzlanır
Bir havuzda gemi için yapılması gereken bütün hazırlık içeriye girecek geminin omurgasını ve yan omurgalarını taşıyacak olan havuz iskemlelerini gereken yerlere, gereklK, yükseklikte yerleştirmektir. Sonra havuza su doldurulur. Kapağı yüzdürülerek yerinden çıkarılır, çoğu zaman römorkörler yardımiy-le gemi havuzun ağzına getirilir. Geminin baş tarafı eşikten geçtikten sonra bütün sorumluluk havuz müdürüne bırakılır.
Gemi havuza, iskemleler üzerine alınır. Nişan tutma çubukları ve çeküllerle yeri ayarlanır, halatlarla bağlanır. Bundan sonra kapağı kapatılır, tulumbalar çalışmaya başlar, su yavaş yavaş boşaltılır. Gemi böylece aşağıya incjirilir, havuz iskemlelerine oturtulur. Yan omurgaları olmıyan gemiler yalnız omurga üzerine oturduklarından havuz boşaltılırken devrilme tehlikesi vardır. Bu durumda gerekli yerlere dayaklar, sintine iskemleleri yerleştirilir.
Havuzda bulunduğu sürece gemideki ağırlıkların yeri değiştirilmez. Yolsuz değişiklikler geminin, yeniden yüzdürülürken yan yatmasına, kendini de, havuzu da yaralamasına yol açabilir. Geminin yeniden yüzdürülmesi için havuza su alınır. Su yeteri kadar yükselince gemi omurga iskemlelerinin üzerinden kalkar, yüzmeye başlar.
